Dönen cisimlerin (motosikletin tekerleri) bu dönüşlerinden dolayı kazandıkları bir açısal momentumları vardır. Bu açısal momentum cisimlerin daha dengeli ve dışarıdan gelen kuvvetlere karşı daha dirençli olmasını sağlıyor. Böylece motosiklet hızlandıkça, tekerleklerin açısal momentumu büyür ve büyüyen açısal momentumun yönünü değiştirmek, daha büyük dönme momentleri gerektirir ve bu momentleri oluşturmak için daha büyük kuvvetler gerekir. Motosiklet hızlandıkça kararlılığının artması bu yüzden. Kararlılık arttıkça da denge artıyor. Bu sebepten dolayı motosikletin gidonunu çevirmemiz neredeyse imkansız hale geliyor.
Peki yüksek hızlarda nasıl manevra (VİRAJ) yapabileceğiz ?
Motosiklet hızlandıkça dengesi açısal momentumun korunumu sebebi ile jiroskopik kuvvetin etkisi altında olacaktır.
Çocukken
oynadığımız topaç, bisiklet tekeri vs. aslında birer jiroskop. Burada
sisteme dış bir moment uygulanmadığı sürece dönen bir cismin açısal
momentumu dönme ekseninin doğrultusunun daima aynı kalmasını sağlar.
Örneğin bisikletin tekerini söküp tam ortasındaki demirden tavana
asalım dik tutarak döndürmeye başladığımızda yine dik olarak
durana kadar devam edecektir. Kural basit, lisede görünen fizik
derslerinin prensiplerinden açısal momentum ve merkezkaç kuvvetiyle
bire bir alakalıdır.
- Alet, dingil üzerinde hareket eden dönen bir tekerlekten ibarettir. Alet dönerken, tekerleğin açısal dengesine göre yönünü düzeltir.
- Tekerlek, döndüğü yönde bir dönme hareketi oluşturur. Bu harekete dikey yönde oluşan eksen boyunca birbirine zıt yönde oluşan hareketler , jiroskopik hareket olarakadlandırılır.
- Jiroskoplar, yalpalık sistemleri ile birlikte uçaklar, gemiler, silahlar, uzay mekikleri ve benzeri sabit düzlem ve dengeye ihtiyaç duyan sistemlerde kullanılmaktadır.
Kontra tekniği genellikle baskı tekniği ile çok karıştırılır.
Baskı tekniği düşük hızlarda gidona aşağı yönde bir itme uygulanıp, motosikletin hızı düşük olduğundan gidon çevrilip ve yer çekimine karşı vücudun ters yöne atılması ile gerçekleştirilir. Yüksek hızlarda gidona yapılan baskı sizi viraja sokmaz, sadece sağa sola kayma (en fazla şerit değiştirmiş olursunuz) hareketine yardımcı olur. Kontra tekniği ise yüksek hızda motosikletin viraja gireceği yöndeki elimizle gidonu virajın ters yönü istikamete ittirmek suretiyle oluşan tepki kuvveti motosikleti itmenin tersine yani viraj yönüne yatırıp, vücudun motosikletle aynı yöne yatıp merkezcil ivmeye karşı koyulması ile oluşur.
Baskı tekniği düşük hızlarda gidona aşağı yönde bir itme uygulanıp, motosikletin hızı düşük olduğundan gidon çevrilip ve yer çekimine karşı vücudun ters yöne atılması ile gerçekleştirilir. Yüksek hızlarda gidona yapılan baskı sizi viraja sokmaz, sadece sağa sola kayma (en fazla şerit değiştirmiş olursunuz) hareketine yardımcı olur. Kontra tekniği ise yüksek hızda motosikletin viraja gireceği yöndeki elimizle gidonu virajın ters yönü istikamete ittirmek suretiyle oluşan tepki kuvveti motosikleti itmenin tersine yani viraj yönüne yatırıp, vücudun motosikletle aynı yöne yatıp merkezcil ivmeye karşı koyulması ile oluşur.
Viraja nasıl girilir!!!!
